Belofte: Wij doen er alles aan om studenten te plaatsen bij de opleiding die bij hen past

Conclusie

Wij doen er alles aan om studenten te plaatsen bij de opleiding die bij hen past. Dit doen we door onze voorlichting steeds te verbeteren en vernieuwen. Het arbeidsmarktperspectief is helder in ons voorlichtingsmateriaal opgenomen en we hebben meerdere kennismakingsactiviteiten zodat studenten een goede keuze kunnen maken. De inzet van het studieadvies 'doorgaan of overstappen' is ontwikkelingsgericht ingevoerd. Op die manier kunnen we studenten goed begeleiden richting een passende plek. Met het switchbeleid zorgen we voor een 'drempelloze instroom' in de nieuwe opleiding. Ook binnen onze brede opleiding op niveau 2 is ruimte voor oriëntatie en soepel switchen. We werken intensief samen met het voortgezet onderwijs (vo) in de regio om overgangen tussen onderwijsinstellingen zo soepel mogelijk te maken. Deze belofte sluit aan bij het thema ‘gelijke kansen’.

Voorlichting

We vinden het belangrijk om studenten tijdens hun studiekeuze goede informatie te geven over de inhoud van opleidingen, doorstroommogelijkheden en het arbeidsmarktperspectief. In onze voorlichtingen en op de website vinden zij die informatie. Dit schooljaar hebben we weer volop voorlichting gegeven op vo-scholen en tijdens open dagen, workshops en de Studie- en Beroepskeuzebeurs. We hebben goede contacten met decanen en de decanenkringen in de regio. Omdat veel studiekiezers moeite hebben met het kiezen van een mbo-opleiding, hebben we  'Expeditie mbo' ontwikkeld met als thema: 'Ontdek jezelf van alle kanten'. Via spelletjes, gesprekken, opdrachten en weetjes kan de bezoeker zijn of haar talenten ontdekken. 

Startersresultaat

Een belangrijke indicator voor Studentsucces is het startersresultaat. Het startersresultaat is voor alle niveaus gedaald. Het driejaarlijks gemiddelde daalt voor niveau 2 en 4 en is voor niveau 3 gelijk gebleven. 

Startersresultaat naar niveau

Bindend Studieadvies

In 2021-2022 hebben alle studenten een bindend studieadvies (BSA) ontvangen. Wij zien het geven van het studieadvies als onderdeel van het ontwikkelingsgericht begeleiden van de leerloopbaan. Het is bedoeld om in te schatten of de student de opleiding uiteindelijk gaat halen, eventueel met extra hulpmiddelen of studietijd. Naast 'BSA doorgaan' kan het opleidingsteam een 'BSA overstappen' geven. Wij willen hiermee voorkomen dat deze studenten in de vervolgjaren vastlopen en mogelijk alsnog stoppen met de studie. Zo voorkomen we ook het opbouwen van een eventuele studieschuld.   

Aantal studieadviezen naar soort

De cijfers laten zien dat in 2021-2022 ongeveer 22,8% van de studenten een voorlopig advies overstappen (VSA) heeft gekregen (t.o.v. 17% vorig jaar). Van deze studenten krijgt ongeveer 16% daadwerkelijk een 'BSA overstappen'. We zien dat de inzet van VSA leidt tot extra inspanningen voor en van de student. Bij de meeste voorlopige studieadviezen leidt dit tot een 'BSA doorgaan'. Voor ons staat voorop dat we met de student kijken naar de beste plek voor de student. We zijn positief over de ontwikkelingsgerichte werkwijze van VSA en BSA.

Switchers

In ons switchbeleid gaan we ervan uit dat studenten recht hebben op een passende switch. Zij zijn immers het meest succesvol als ze op de juiste plek zitten. Studentcoaches hebben een belangrijk rol om de student te begeleiden naar een passende switch. In periode 1 mogen studenten die switchen altijd instromen in de nieuwe opleiding. Vanaf periode 2 bepaalt de ontvangende opleiding hoe de student in de nieuwe opleiding verdergaat. Zij gaan na of de studie-inhoud het toelaat dat deze student delen uit periode 1 kan inhalen, kan missen of dat er andere mogelijkheden zijn. Denk bij andere mogelijkheden aan: alvast meedraaien tot het eerstvolgende startmoment, instromen in een opvangklas, et cetera.

Uit onderstaande cijfers blijkt dat het aantal switchers de afgelopen jaren is gestegen. Dit zien we niet als een negatieve ontwikkeling. Het moet altijd mogelijk zijn van opleiding te switchen als dat betekent dat een student daarmee op een passendere plek terechtkomt. Bovendien hebben studenten zich in coronatijd minder goed kunnen oriënteren op hun studiekeuze. Het is wel van belang dat de student tijdig ontdekt of hij op de goede plek zit. Uit onderstaande cijfers blijkt dat in 2021-2022 53% van de studenten die switchen, dit doen in het eerste jaar (488 van de 926). Dit ligt lager dan vorig jaar (60%). Rekening houdend met het feit dat een deel van de switchers in de hogere jaren switcht vanwege een keuze voor uitstroompofiel of specialisatie, zijn we tevreden over dit aantal. We houden wel in de gaten dat deze daling niet verder doorzet. Het blijft immers ons streven dat studenten zo snel mogelijk op de juiste plek zitten.

Aantal switchers totaal

Aantal switchers in het eerste jaar

Brede niveau 2 opleiding

Jaarlijks beginnen landelijk bijna 40.000 studenten aan een mbo-opleiding op niveau 2. Voor deze studenten is het behalen van een startkwalificatie belangrijk. Toch lukt dat vaak niet. Veel instellingen zoeken naar manieren om deze studenten vast te houden en ze beter voor te bereiden op de arbeidsmarkt of het vervolgonderwijs. Bijvoorbeeld door brede opleidingen niveau 2 te ontwikkelen.

Wij bieden met de crossover-opleiding 'Servicemedewerker' een opleiding op niveau 2 waar studenten de mogelijkheden hebben zich breed te oriënteren. De opleiding Servicemedewerker (als experiment) houdt op te bestaan. Het sectordoorsnijdend dossier 'Dienstverlening' heeft geen doorgang gekregen. Wij vinden het belangrijk dat studenten van niveau 2 die het nog niet zo goed weten, (bijna) drempelloos kunnen switchen. We herstellen daarom de oude situatie, maar verankeren daarin de positieve ervaringen uit het experiment en andere succesvolle opleidingen niveau 2:

• een sterk pedagogisch-didactisch klimaat afgestemd op de behoefte van de student niveau 2

• makkelijke(re) switchmogelijkheden voor studenten die twijfelen of wat anders willen

• meer aandacht voor doorstroom naar niveau 3 of 4 (wegnemen van belemmeringen)

• scherp op contextrijk opleiden

Uit onderstaande tabel blijkt dat het driejaarlijks gemiddelde voor het startersresultaat en jaarresultaat op niveau 2 is gedaald, maar nog wel op of boven de inspectienorm ligt.  

Rendement niveau 2

Interne doorstroom

Om ervoor te zorgen dat studenten op de juiste terechtkomen, is het belangrijk dat zij intern kunnen doorstromen. Uit onze monitoring blijkt dat de interne doorstroom van niveau 2 naar niveau 3/4 de afgelopen jaren redelijk stabiel is. Ongeveer 16% van de studenten stroomt door naar een opleiding op niveau 3 of 4. 

Doorstroom vmbo-mbo

Vanuit overheidsbeleid zijn er twee belangrijke kaders die dienen als basis voor de samenwerking en de doorstroom van vo naar mbo: Sterk Beroepsonderwijs en Sterk Techniekonderwijs. Wij participeren in diverse samenwerkingsverbanden (decanenkringen, Aanpak VSV Eemland, Sterk vo, Tl-leiders netwerk) om samen te werken en dit beleid verder vorm te geven.

Sterk beroepsonderwijs 

Overheid, onderwijs en arbeidsmarktpartijen werken binnen het programma 'Sterk Beroepsonderwijs' samen aan het versterken van het beroepsonderwijs. Er wordt ingezet op drie actielijnen ter verbetering van de aansluiting en om jongeren te motiveren:

1. Meer regionale samenwerking tussen vmbo en mbo (met de arbeidsmarkt);

2. Regelruimte om doorlopende routes vmbo – mbo op alle niveaus mogelijk te maken;

3. Nieuwe leerweg in het vmbo met het praktijkgerichte programma.

Binnen de regio werken we samen met het voortgezet onderwijs aan verschillende keuzevakken (Robotica, Facilitaire Dienstverlening, Technologie & Zorg, Verzorging en Haarverzorging), het profiel (PIE) en een GL-route (Gezondheid en Welzijn). In 2021-2022 namen we deel aan de projectgroep 'Warme overdracht vanuit VSV Eemland'. Het doel is om de overdracht -met name in het vso- beter te laten plaatsvinden. Daarnaast zijn er twee TL-leidersnetwerken georganiseerd met als doel om goed samen te werken in het Praktijkgerichte programma (PGB) in 2024 (zie hierna bij actielijn 3). In 2022 vond de tweejaarlijkse onderwijsconferentie 'vmbo-mbo 030' plaats met als thema 'Sterk Beroepsonderwijs', in samenwerking met de regionale vmbo’s en mbo’s (actielijn 1).

Samenwerking krijgt ook vorm op het gebied van geïntegreerde trajecten (actielijn 2). De afgelopen jaren is in samenwerking met vo-school 'Het Element' in Amersfoort een geïntegreerde route ontwikkeld voor een deel van de basisberoepsleerlingen. Deze leerlingen stromen gedurende schooljaar 2020-2021 in hun 3e vmbo-jaar in. Het programma bestaat uit doorlopende leerlijnen vanuit de vmbo-profielen 'Zorg en welzijn', 'Economie en ondernemen' en 'Dienstverlening en producten' naar de mbo-kwalificatie 'Servicemedewerker'. In deze geïntegreerde route halen leerlingen geen vmbo-diploma, maar ontvangen zij na succesvolle afronding direct het mbo-diploma niveau 2. Door drempels weg te nemen, geven we deze studenten extra kansen om succesvol te zijn op het mbo. Er is veel interesse vanuit andere vmbo-scholen om deze geïntegreerde route ook aan te bieden. Daarnaast wordt gewerkt aan een doorlopende route voor onder meer 'Techniek'.

In regio Utrecht stellen we een brede menukaart samen, gebaseerd op de vraag van de vo-scholen en het aanbod van onze colleges. Dit aanbod is nog in ontwikkeling, maar we zoeken afstemming qua inhoud, kosten en voorwaarden. Bij de Tech Campus (Nieuwegein) is de bestaande menukaart aangepast en de doelgroep uitgebreid (naar alle vo scholen). De menukaart bestaat uit een aanbod voor studenten en docenten.

We zoeken ook de samenwerking met de GL/TL route in het VMBO in het kader van het Praktijkgerichte Programma (actielijn 3). In Amersfoort pakken de colleges de samenwerking op met scholen in het Praktijkgericht Programma in 2023-2024, met name voor Zorg en Welzijn, Technologie en Toepassing en Dienstverlening en Producten. Het Sport College was opdrachtgever voor een project als onderdeel van het praktijkgericht programma voor het Houtens (een vmbo-school).

Als voorloper van experiment 'Oriëntatieprogramma mbo' zijn we een samenwerking aangegaan met negen vo-scholen om voor hun leerlingen, die zijn vastgelopen in havo 4 of 5, nieuw perspectief te bieden op het mbo. Dit zogenaamde 'Mbo-talentprogramma voor havisten' is in 2022 ontwikkeld en de pilot start in maart 2023. In dit programma, dat vier maanden duurt, ontdekken ze welke opleiding of beroep het beste aansluit op hun talenten. Om vervolgens met zelfvertrouwen een bewuste keuze te kunnen maken voor hun volgende (school)loopbaanstap.

Sterk techniekonderwijs en de Tech Campus

Binnen de STO regio’s werken het vmbo, mbo en bedrijfsleven samen aan de versterking van het techniekonderwijs. De Tech Campus Nieuwegein is actief in drie regio’s en stemt de ontwikkelingen op elkaar af tot een krachtig instrument om meer studenten voor het techniek-werkveld op te leiden. Deze regio’s zijn: Stad Utrecht, Woerden-Montfoort-IJsselstein en De Bilt-Zeist-Wijk bij Duurstede. Daarnaast zijn we betrokken bij STO De Venen en Amstelland. Er is steeds aandacht voor een kwaliteitsimpuls, een imagoverbetering en onderwijsconcepten waarin samengewerkt wordt met het bedrijfsleven. Belangrijk onderdeel is om vo-leerlingen kennis te laten maken met techniek zodat zij een beter beeld krijgen van de mogelijkheden die een opleiding daarin kan bieden. 

Vanaf de start in 2020 zijn er nieuwe profielen gestart op diverse vmbo-scholen en keuzevakken ontwikkeld die aansluiten bij maatschappelijke vraagstukken, zoals verduurzamen en energietransitie. Leerlingen in het vmbo hebben gastlessen en workshops bij bedrijven gevolgd en worden voorbereid op het toekomstige werkveld. Er worden diverse pilots uitgevoerd waarbij praktijkopdrachten worden uitgevoerd bij of met het mbo en bedrijfsleven. Hiermee doen de vmbo-scholen onder meer ervaring op voor de Nieuwe Leerweg, die per september 2024 ingaat voor de leerlingen van de theoretische leerweg. De Nieuwe Leerweg bevat een praktijkgericht programma. Zo krijgt het mbo een beeld van de veranderende instroom vanuit de theoretische leerweg. Momenteel wordt het keuzevak Robotica voor verschillende scholen uitgevoerd op het Tech College en wordt op het  ICT-College het keuzevak digispel ontwikkeld. Op het Automotive College wordt een deel van het profiel Mobiliteit en Transport voor het Cals College en het keuzevak bedrijfswagens voor Broeckland College uitgevoerd.  

Om een structureel vorm te geven aan de samenwerking op het gebied van van keuzevakken en workshops, werkt de Tech Campus aan een menukaart waarmee de vmbo-scholen kunnen inschrijven op de verschillende trajecten. Voor docenten in de onderbouw van basis/kader en in de ontwikkeling naar de Nieuwe Leerweg is het belangrijk om een goed beeld te krijgen van de verschillende opleidingen, het beroepenveld en onderwijswerkvormen. Hiervoor worden oriëntatieworkshops gegeven voor docenten. Daarnaast zijn er allerlei technische workshops voor docenten om techniek vorm te geven in het vmbo-onderwijs. Vooral de TL-opleidingen en de scholen in een techniekarme regio als De Bilt-Zeist-Wijk bij Duurstede kunnen we ondersteunen om moderne en aansprekende technieken in hun onderwijs te verwerken.